Luật bóng đá FIFA là bộ quy tắc quốc tế được Liên đoàn Bóng đá Thế giới ban hành, quy định cách thức tổ chức và điều hành các trận đấu bóng đá chuyên nghiệp. Những quy định này được áp dụng trên toàn cầu, đảm bảo tính công bằng và nhất quán trong môn thể thao vua. Hệ thống luật FIFA không ngừng được cập nhật để phù hợp với sự phát triển của bóng đá hiện đại, đặc biệt là với sự hỗ trợ của công nghệ VAR trong các quyết định trọng tài.
Luật Bóng Đá FIFA
Nguyên tắc cơ bản
Luật bóng đá FIFA bao gồm 17 điều luật chính, quy định từ kích thước sân đấu đến cách xác định đội thắng. Mỗi trận đấu được điều hành bởi một tổ trọng tài, với trọng tài chính có quyền quyết định cuối cùng.
Sân thi đấu và thiết bị
Sân bóng đá tiêu chuẩn có kích thước từ 90-120m chiều dài và 45-90m chiều rộng. Khung thành cao 2,44m và rộng 7,32m. Bóng thi đấu phải có chu vi từ 68-70cm và áp suất 0,6-1,1 atm.
Mỗi đội thi đấu với 11 cầu thủ, bao gồm 1 thủ môn. Thủ môn là người duy nhất được phép dùng tay trong vùng cấm. Trang phục cầu thủ phải tuân theo quy định về màu sắc và số áo rõ ràng.
Thời gian thi đấu
Trận đấu tiêu chuẩn kéo dài 90 phút, chia làm hai hiệp, mỗi hiệp 45 phút. Giữa hai hiệp là thời gian nghỉ không quá 15 phút. Trọng tài có thể bù giờ cho những gián đoạn không mong muốn như:
- Thay người
- Cầu thủ bị chấn thương
- Cầu thủ cố tình kéo dài thời gian
- Kiểm tra VAR
- Các tình huống khác làm gián đoạn trận đấu
Luật việt vị
Việt vị là một trong những luật gây tranh cãi nhất. Một cầu thủ bị coi là việt vị khi:
- Ở gần cầu môn đối phương hơn cả bóng và cầu thủ áp chót của đối phương
- Tham gia tích cực vào pha bóng
Tuy nhiên, cầu thủ không bị phạt việt vị trong các trường hợp sau:
- Nhận bóng trực tiếp từ phát bóng biên
- Nhận bóng trực tiếp từ phạt góc
- Nhận bóng trực tiếp từ phát bóng từ cầu môn
Luật việt vị
Hệ thống thẻ phạt
FIFA sử dụng hệ thống thẻ vàng và thẻ đỏ để xử lý vi phạm:
| Loại thẻ | Ý nghĩa | Hậu quả |
|---|---|---|
| Thẻ vàng | Cảnh cáo | Tiếp tục thi đấu, nhưng nếu nhận thẻ vàng thứ hai sẽ bị đuổi |
| Thẻ đỏ | Truất quyền thi đấu | Buộc rời sân, đội chơi thiếu người |
Các lỗi dẫn đến thẻ vàng:
- Phản ứng không đồng ý với quyết định trọng tài
- Cố tình trì hoãn trận đấu
- Vào sân hoặc rời sân mà không được phép
- Không đứng đúng khoảng cách yêu cầu khi đối phương đá phạt
- Vi phạm luật liên tục
Các lỗi dẫn đến thẻ đỏ trực tiếp:
- Phạm lỗi thô bạo
- Nhổ nước bọt vào đối thủ
- Cố tình dùng tay cản bàn thắng (trừ thủ môn trong vùng cấm)
- Ngăn cản cơ hội ghi bàn rõ ràng bằng hành vi phạm luật
- Sử dụng ngôn ngữ hoặc cử chỉ xúc phạm
Công nghệ VAR
Trợ lý trọng tài video (VAR) là công nghệ hỗ trợ trọng tài xem xét lại các tình huống quan trọng. VAR chỉ được sử dụng trong 4 trường hợp:
- Bàn thắng/không bàn thắng
- Tình huống phạt đền/không phạt đền
- Thẻ đỏ trực tiếp
- Nhầm lẫn về danh tính cầu thủ bị phạt
Quy trình xem xét VAR:
- Tình huống xảy ra
- Trọng tài VAR kiểm tra video
- Nếu có “sai sót rõ ràng”, thông báo cho trọng tài chính
- Trọng tài chính có thể xem lại hoặc chấp nhận đề xuất của VAR
- Quyết định cuối cùng
Phạt đền và đá phạt
Phạt đền và đá phạt
Đá phạt
Đá phạt được chia làm hai loại:
- Đá phạt trực tiếp: Có thể ghi bàn trực tiếp vào lưới đối phương
- Đá phạt gián tiếp: Không thể ghi bàn trực tiếp, phải chạm một cầu thủ khác trước
Các cầu thủ đối phương phải đứng cách vị trí đặt bóng ít nhất 9,15m.
Phạt đền
Quả phạt đền được thực hiện từ điểm 11m. Khi thực hiện:
- Chỉ người đá và thủ môn được phép ở trong vùng cấm
- Thủ môn phải đứng trên vạch cầu môn cho đến khi bóng được đá
- Các cầu thủ khác phải đứng ngoài vùng cấm, sau điểm đá phạt đền
- Người đá phải đá bóng về phía trước
Thay đổi luật gần đây
Luật bóng đá FIFA liên tục được cập nhật. Những thay đổi gần đây bao gồm:
- Tăng số lượng thay người từ 3 lên 5 người
- Luật chạm tay được điều chỉnh rõ ràng hơn
- Phạt đền được thực hiện lại nếu thủ môn di chuyển trước khi bóng được đá
- Cầu thủ của đội tấn công phải đứng cách hàng rào phòng ngự ít nhất 1m
- Thay đổi trong luật việt vị về định nghĩa “can thiệp tích cực”
Hướng dẫn cho người mới
Nếu bạn mới làm quen với bóng đá, đây là những điểm cơ bản cần nắm:
- Mục tiêu: Ghi bàn vào lưới đối phương nhiều hơn họ ghi vào lưới bạn
- Không được dùng tay (trừ thủ môn trong vùng cấm)
- Việt vị: Không được đứng sau hàng phòng ngự cuối cùng khi nhận bóng
- Phạm lỗi sẽ bị phạt, nghiêm trọng sẽ nhận thẻ
- Trận đấu kéo dài 90 phút, chia làm 2 hiệp
Hiểu biết luật bóng đá không chỉ giúp bạn thưởng thức trận đấu tốt hơn mà còn hiểu được các quyết định của trọng tài.
Luật bóng đá FIFA tạo nền tảng công bằng cho môn thể thao vua toàn cầu. Dù vẫn có những điểm gây tranh cãi, FIFA liên tục cải tiến quy định để phù hợp với sự phát triển của bóng đá hiện đại, đặc biệt qua việc ứng dụng công nghệ VAR và điều chỉnh các luật việt vị, chạm tay cùng các quy định kỹ thuật khác.
